De zeven melkveehouders op Schiermonnikoog nemen sinds 2015 maatregelen om de ammoniakemissie op hun bedrijven te reduceren. Eén van die maatregelen was een krimp van de veestapel. Maar in 2022 waren de ammoniakconcentraties op het eiland, gemeten in het Meetnet Ammoniak in Natuurgebieden (MAN) van het RIVM, juist hoger dan het jaar ervoor. Heeft de krimp van de veestapel op Schiermonnikoog dan wel wat opgeleverd? CLM Onderzoek en Advies maakte een quickscan van de situatie in 2015 en 2022.

Emissiereductie

De berekende reductie in ammoniakemissie bedroeg 21% in 2022 ten opzichte van 2015. Dit berekende CLM met behulp van de CLM-Ammoniaklat, een met wetenschappelijke kennis onderbouwde rekentool. De maatregel die het meest aan de emissiereductie heeft bijgedragen, is krimp van de veestapel en reductie van het met mest besmeurd oppervlak in de stal. Daarnaast zijn melkveehouders minder gaan bemesten met zowel dierlijke mest als kunstmest, liepen de dieren vaker in de wei, was het ureumgehalte in de melk lager en werd minder mest buiten de stal opgeslagen. 

MAN-metingen

De gemeten ammoniakconcentraties in het MAN-meetnet op Schiermonnikoog waren in 2022 hoger dan in het jaar ervoor. Dit lijkt echter niet van de melkveehouderij op het eiland afkomstig, maar uit de achtergrondconcentratie. De stijging is namelijk niet uniek voor Schiermonnikoog: op de andere Waddeneilanden (met uitzondering van Texel) en in Nederland als geheel werd een stijging gezien. Op Vlieland, zonder veehouderij in deze jaren, was de ammoniakconcentratie in het MAN-meetnet in 2022 ook hoger dan in 2021. 

Depositie

Uit recent onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) blijkt dat slechts 9% van de ammoniakemissie binnen 500 meter van de bron (stal) neerslaat. Daarbuiten slaat ook stikstof neer, maar is de bijdrage van een specifiek bedrijf niet te onderscheiden van de neerslag vanuit andere bronnen. Dit komt doordat een groot deel van de ammoniakemissie zich verspreidt tot over honderden kilometers. Daardoor zeggen metingen van het MAN-meetnet weinig over de ammoniakemissies van individuele melkveebedrijven. Deze tool is daardoor ongeschikt om de effecten van de melkveebedrijven op het eiland te monitoren.  

Meer weten over de ammoniakemissie op Schiermonnikoog? Lees dan de volledige rapportage ‘Quickscan ammoniakemissie Schiermonnikoog’.